Mèt kèrmes,
met kèrmes,
daan höbbe veer plezeer.
Daan danse veer,
daan danse veer,
mèt eine kanonneer.
En de kèrmes ligk op slóffe
trala,trala.
En de kèrmes ligk op slóffe
tralala.
Vivejoes koffiedoes,
Vivejas koffiedras!
Hei is me retteke poeh!
Hei is m’ne kakkedoe!
(Apoeh)

Kèrmes waor hiel belaankriek in Mestreech, zeker in de 19de iew. Me had ‘ne veurjaorskèrmes en ‘ne naojaorskèrmes. In de kaffees waor ’t vol, ouch vaan lui oet de umringende dörpe. Die kaome mètviere. Dat doge de Mestreechtenere trouwes ouch bij hun.
Orelaank woort daan de “Rijaloet Wagel” gedans en “Spierelinge kroepe door de mèstem”. De lui lepe achterein in ‘ne lange slinger en hadde ziech bij de hand vas.
En …. d’n haon woort geslage! Dat góng zoe:
Aon ’n dweers door de straot gespanne touw woort e körfke zoonder boojem gehaange. In dat körfke bemmelde ‘nen haon met kop en hals oonder ’t körfke oet. Es deen haon gelök had waor heer al doed, meh ’t kaom ouch veur tot heer nog leefde.
Mèt ‘nen awwe botte sabel mochte de deilnummers toer op toer ‘ne slaag doen um ‘m de kop aof te houwe.
De hiere sloge wel ins veur expres mis um de dames ouch ‘ne kans te geve. Dee eindelek d’n haon de kop aofsloog waor keuning en kraog ’n sjerp euver z’n sjouwer.
Heer moch ziech ’n keuningin keze. Die moch neet weigere, ouch al waor ze mèt ‘nen aandere maan getrouwd. Noe mós getrakteerd weure.
Nao de traktatie woort de kop vaan d’n haon op de punt vaan de sabel gestoke en naom de keuning zien keuningin bij de hand. Zoe trok de ganseǹ tróp hand in hand, oonder ’t zinge vaan “D’n haon dee heet de kop aof” de straote door.¹)

In de “Maasgouw” vaan 1879 steit nog get euver den haon sloon.
Dao zeet me nog tot ’t sloon geblindook gebäörde en tot d’n oonthoofden haon eigendom woort vaan d’n euverwinner.
‘ne Zekere N. (dao weurt geinen achternaom geneump) vertèlt wijer in dat artikel tot ’t sloon vaan d’n haon eigelek de vraak op de Franse waor. Die woorte veurgestèld door hun nationaal symbool: de Gallischen (Fransen) haon. In 1749 waore (nao de Vrede vaan Aoke) alle Franse weggetrokke mer de lui in Mestreech waore nog zoe koed euver de Franse bezètting tot d’n haon es Gallisch symbool ’t mós oontgelle. De waopestèlstand vaan 1748 heet mennegen haon de kop gekos! ²)
In de “Maasgouw” steit wijer tot de lui e leedsje debij zónge:

Veer höbbe d’n haon geslage
Tre le, tre le le le
en dee dee daan neet mèt en deit
dat dee daan mer nao hoes touw geit
Veer höbbe d’n haon geslage tre le le.

 

Later höbbe de kinder ziech vaan dat gebruuk meister gemaak. Noe sloge ze neet d’n haon mer ‘nen eerdewerk pot.
Volgens C. Breuls, dat is ‘ne Mestreechsen aptieker dee ouch beuk sjreef, woort ’t in 1906 nog gedoon. Heer besjrijf ’t bij de kèrmes gebruke.
Ouch Jo Caris, de bekinde Mestreechter sjrijver, zeet tot heer ‘t in zien jäög nog gespäöld heet: achter op de steiweeg bij zien tant Trui en noonk Pierre, die bovenaon d’n Toongerseweeg woende.
Dao is nog e gebruuk wat Breuls besjrijf: de kèrmesmaan.
Dat waor ’n aajd gebruuk um ’n karikatuur vaan iemes te make in de vörm vaan ‘n póp. Die póp woort aon ’n dweers euver de straot gespanne touw opgehaange. De karikature woorte gemaak vaan lui, die ‘t in de ouge vaan de Mestreechteneer verbruid hadde umtot ze get verkierd gedoon hadde. Oppe Munt, de Merrijestraot, de Groete Grach, de Batterijstraot, de Nuistraot en oppe Kómmel waos me haos zeker tot me zoe’n karikatuur kós aon treffe.³)

Bronne :
¹) “Mestreechter Preùtsches” vaan C.Breuls oetgegeve in 1916 blz. 46
“Mestreechter Vertelsels” vaan Alfons Olterdissen blz.68
²) De “Maasgouw” vaan 1879 op blz.79
³) “Mestreechter Preùtsches” vaan C.Breuls oetgegeve in 1916 blz.45