’t Waore twie aordege meidskes

’t Waore twie aordege meidskes
Ze wèrkde op ’t febrik.
De ein had e kroezele köpke
De aander ’n kouf met ’n strik.

Hun awwers, die woende tesame
Op kamers zès, zeve en ach.
’t Waor op de derde verdeping
Al in ‘ne bouw op de Grach.

En smörges gónge ze same
Al nao ‘t febrik op en neer
De koffiefles in e pepèrke
Of in ’t kalbeske vaan meer.

En saoves daan zónge ze möpkes
Of gónge ze stoon bij d’n tróp
Of zaote gezèlleg te kletse
Bij hun veur de deur op de stóp.

De kroezelekop, die kraog kinnes
‘ne Pottemaan kaom op häör aof.
Heer heet häör zien leefde gezwore
En zij häöm ’t jaowoord belaof.

De aander die trof e menierke,
Dee vrijde mèt häör alle daog,
Ze heet ’t febrik laote loupe,
Góng bij ’n femilie es maog.

De kroezelekop zag:” Meh meidske,
D’n awwers die deis te verdreet.
Dee kale mesjeu, laot ‘m stikke,
Dee trouwt d’ch jao toch jummers neet.”

En ’t is häör ouch zjus zoe gegaange
Heer wouw häör al hiel gaw neet mie.
Ze góng toen nao aandere zeuke,
’t Snuutske vol ‘poudre de riz’.

Te lèstig woort häör noe ’t werk
Ze waor noe zoe deftig gekleid.
De bouw in de Grach waor vergete
Ze heet mèt väöl hiere gevrijd.

Nao jaore toen kaom me häör hole.
Ze woort nao Klevarie gebrach.
Ze storf en kraog toen twie kranse,
Al vaan ‘ne bouw in de Grach.

’t Waore twie aordege meidskes,
De ein góng te vreug nao ’t graaf.
De aander is moojer vaan kinder
En bleef hiel oppassend en braaf.

In ‘t Hollands besteit e leedsje: “De geschiedenis van twee aardige mensen”. ‘t Is gemaak door Koos Speenhof en ‘t liek väöl op dit leedsje! ‘t Zouw bès kinne tot de meker vaan ‘t Mestreechs leedsje ziech heet laote inspirere door Koos Speenhof.
Dit Mestreechs levensleedsje is gemaak door Pol Chambille. Wienie is neet bekind.
In ’t leedsje weurt gezoonge euver ‘ne ‘Groete Bouw’ in de Grach.
Zoe’ne Groete Bouw zeet geer oonderaon op de foto aofgebeeld. De foto is ’n opnaome vaan de “Cité Ouvrière” in de Sint Teunisstraot en in 1863 gebouwd door Petrus Regout veur zien wèrklui. De woeningnoed waor in deen tied hiel hoeg.
In ’t gebouw waore 72 einkamerwoeninge veur tot wel 400 lui. Bove op de zolderverdeping waore 24 klein kemerkes veur alleinstaonde of klein gezinne. Laot m’ch eve besjrieve wie “Cité Ouvrière” oetzaog! Dao waore

-7 verdepinge mèt op eder verdeping ein poomp en e groet kruusbeeld. De kamers zelf hadde gei water meh ein poomp waor nog riekelek, want in de mieste woeninge vaan gewoen wèrklui haolde me ’t water bij openbaar poompe, die in de stad verspreid stoonte.

-16 latrines, gsjeie veur manne en vrouwe. Op eder 15 tot 20 lui waor dus 1 latrine.

-1 kelder, verdeild in 36 hokke.

-dao waor wienig leech in de kamers en haos gein lochverveersing. Dàt, gecombineerd mèt ’n slechte hygiène en wienig ventilatie lieverde väöl lui op, die ziech ’n besmetteleke krenkde op ’t lief haolde en draon storve.
Dat waor neet allein zoe in de Bouw vaan Regout meh gol veur hiel väöl woeninge in deen tied. Regout staok nog gunstig aof in ’t begin umtot de woeninge nui waore en neet vochteg.
Mèt sterfte had Petrus Regout ouch rekening gehawwe. Heer had ’n apaarte liekekamer ingeriech in de zijvleugel en dao woorte de doeje in opgebaard. Dat allein al waor ‘ne veuroetgaank, want stel ’t uuch veur! De woens mèt zeve, ach, nege persoene op ein kamer en eine störf! Deen doeje laog daan al die daog in die kamer boe geleef en geslaope woort.

-Dao wor mer einen ingaank veur al die (hoonderde) lui.

-De heur bedroog tösse de 40 en de 70 cent per week naogelaank de gruutde vaan de kamer.
Of dat väöl waor? Historici zègke tot dit bedraag toen normaal waor, zelfs aon de liege kant. Meh ……… Regout heel ’t geld mètein vaan de kezjem (=salaris, eder 14 daog oetbetaold) aof en es me neet mie bij häöm wèrkde woort me geliek oet de woening gezat.
In 1918 naom de Gemeinte ’t gebouw euver en góng in 1920 tot oontruiming euver. De bewoeners kraoge noedwoeninge in Boscherveld. Tot 1928 waor ’t gebouw pakhoes en woort in dat jaor aofgebroke.
D’n arsjitek vaan “Cité Ouvrière” waor d’n hier Wickop oet Aoke. Wickop bouwde ouch op de Boschstraot nómmer 60 ’t hoes veur Petrus Regout zienen ajdste zoon. Dit steit dao nog dach iech.