Viva Napoleon die kloeke held
En in de strijd zijne wij gedreven
en die vijand die was zo groot.
Er waren vele van die Garibaldisten
die gebleven zijn in de dood.
Wij dienen gelijk de Zouaven
we dienen zonder spijt
voor Zijne Heiligheid
vol moed en vol courage
voorwaar zo trokken wij al in die strijd.
In 1861 woort ’t Keuninkriek Italië oetgerope mèt es hoofstad Rome. Meh Rome waor op dat momint nog oonderdeil vaan de Pauseleke Staot. Dat waor ’t begin vaan ‘nen oorlog tösse die twie.
Um de paus te helpe trokke hoonderde (jong) Nederlanders nao Rome um de pauseleke soevereiniteit te besjerme. Dao waore ouch Mestreechtenere bij: in Mestreech waor zelfs ’n aonmeldingskentoer!
Dees jonges woorte “zouave” geneump. Dee naom kaom vaan de ierste hölptróppe die veterane waore vaan ’t Frans Noord-Afrikakorps en lede vaan de Berberstam “Zouaoua”. Zie waore zoe’n gedöchte tegestanders tot dee naom ‘nen ierentitel woort veur dit korps.
In 1867 kraog de paus steun vaan de Franse keizer Lodewijk Napoleon. Dao voont ‘ne groete slaag plaots tösse de “Garibaldiste” en de Zouave. Garibaldi leej ’n groete nederlaog. In 1870 waor ’t gdoon, Lodewijk Napoleon verleet ’t slaagveld en Rome veel.
De Mestreechse zouave koume trök nao Mestreech en zónge dèks in de kaffees dit leedsje. Miestal woorte ze daan getrakteerd en oetgedaag um get verhaole euver hunnen tied es seldaot bij de paus te vertèlle. Dao zien prachtege verhaole euvergelieverd, op sjrif gestèld in ’t daagbook vaan Frans Lahaye en en de memoires vaan Ivon Nijst.
Hei-oonder vint geer e stökske oet ’t “Daagbook vaan noonk Frans”(Frans Lahay), oet 1951.
Diezelfde gebäörtenisse weure, e bitteke aanders, ouch besjreve in de “Memoires” vaan Ivon Philomène Servais-Nijst (1899-1989):
We hadden ook nog een paar zouaven rondlopen, die zich indertijd gemeld hadden omde Paus te helpen zijn grondgebied te verdedigen tegen Garibaldi. Ze waren nooit in Italië geweest, want eer ze op transport gesteld konden worden, was de oorlog afgelopen en zat dePaus als gevangene in het Vaticaan. Maar met de grote processie wandelden ze in hun grijze met rood afgebiesde uniform met het rode tuniekjasje trouw mee, krom gebogen en strompelend. Ze mochten dan al niet meegevochten hebben, ze wisten toch heel wat te vertellen uit die heldhaftige dagen. Vooral Wielders was daar een matador in.
De verhalen, die hij vertelde en die zelfs tot onze kinderoren door
drongen, logen er niet om. Misschien zijn ze ontsproten uit de vruchtbare duim van een of andere Maastrichtenaar, maar het is waard om ze na te vertellen.
Wielders was door de H.Vader aangesteld om hem te wekken en dan bovendien daarbij te vermelden wat voor weer het was.
Trouw klopte Wielders iedere morgen op de deur van de slaapkamer van de Paus en zei:“Heilige Vader, het is zeven oor en sjoen weer”. De Paus antwoordde:
“Ieg weit ’t Wielders”. Na een paar dagen begon het de trouwe zouaaf te vervelen, om telkens iets tegaan vertellen, dat de Paus toch al wist.
Bovendien kreeg hij enig wantrouwen tegen het al-weten van de Paus. Hij besloot de H.Vader op de proef te stellen. Toen het op zekere morgen regende en Wielders zich verslapen had, leek de gelegenheid gunstig om de Paus op de proef te stellen. Hij klopte als gewoonlijk en zei:
“Heilige Vader, het is zeven oor en sjoen weer”. Direct kwam het stereotype antwoord:
“Ieg weit ‘t, Wielders”, waarop Wielders verontwaardigd zou uitgeroepen hebben: “Dat luigste, want ’t is ag oor en het regent tot het zeik!”
Een ander verhaal, naar men zegt eveneens afkomstig van de held Wielders zelf, luidt: Eens was Wielders omsingeld door Garibaldisten. Hij zag geen mogelijkheid om weg te komen en wierp zichop de grond, simulerend, dat hij dood was. Een Garibaldist kwam hem voorbij en toen hij hem zag liggen, riep hij een paar kameraden naar zich toe. “Zuug ins wat hey ligk”, zei hij, “Wielders oet Mestreech, gelukkig tot dee doed is!”
Als je eenmaal de aandacht van Maastricht had, werd je voortdurend betrokken bij elke gebeurtenis, die de mensen aansprak. Dit ging ook zo met Wielders. Toen de eerste bioscoop in de Concertzaal aan de Kleine Gracht geopend werd, was het natuurlijk ook Wielders weer, die het moest kennen, misschien wel om uit te drukken, wat de doorsnee-burger voelde bij zijn eerste confrontatie met hetverschijnsel film! Wielders zou dan, toen er een film vertoond werd, waarbij een kudde koeien rechtstreeks de zaal scheen in te lopen, opgesprongen zijn en met uitgebreide armen “Ho-ho-truk” geroepen hebben!
Foto oet 1870 vaan de Mestreechse zouaaf oet ’t verhaol, Jean (Jaan) Wielders, 37 jaor aajd.
Zouave op ’t Sint Pietersplein 25 aprèl 1870.
Geef een reactie